Ο βασικός στόχος του SUSTAINOLIVE είναι η βελτίωση της αειφορίας στον ελαιοκομικό τομέα, μέσω της εφαρμογής και προώθησης μιας σειράς καινοτόμων λύσεων αειφόρου διαχείρισης που βασίζονται σε αγροοικολογικές έννοιες, στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και στη συμμετοχή πολλών συνεργατών και τελικών χρηστών.
Η σημασία του ελαιώνα στη λεκάνη της Μεσογείου
Η Ευρώπη συγκεντρώνει περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου. Η Τυνησία και το Μαρόκο συνεισφέρουν το 10% της παγκόσμιας παραγωγής. Συνολικά, 7.7 εκατομμύρια εκτάρια με ελαιώνες καταγράφονται στη Μεσόγειο. Ως εκ τούτου, η καλλιέργεια της ελιάς αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της κοινωνικο-οικονομικής και πολιτιστικής ζωής σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.
Ο ελαιοκομικός τομέας και ιδιαίτερα εκείνος του ελαιόλαδου, είναι ένας κορυφαίος με οικονομικούς όρους παράγοντας καθώς έχει την ικανότητα να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης (περισσότερες από 1.000.000 ετησίως), που αποτελούν οικονομικό μέσο διαβίωσης σε μεγάλες περιοχές της λεκάνης της Μεσογείου και ένας από τους τομείς που είναι υπεύθυνος για τη παρεμπόδιση της εγκατάλειψης της υπαίθρου. Από την άλλη πλευρά, η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί το κυρίαρχο τοπίο σ’ αυτές τις περιοχές. Επιπλέον, ο τομέας του ελαιόλαδου αποτελεί σημαντική πηγή για τροφές που θεωρούνται υγιεινές και εκτιμάται σε όλο τον κόσμο ως αναπόσπαστο στοιχείο του Μεσογειακού τρόπου διατροφής, που από το 2013 είναι άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO και καθίσταται το σήμα κατατεθέν ορισμένων περιοχών της λεκάνης της Μεσογείου.
Περιβαλλοντικά προβλήματα
• Διάβρωση και απώλεια της γονιμότητας του εδάφους
• Απώλεια βιοποικιλότητας και υποβάθμισης του τοπίου
• Υπερεκμετάλλευση του νερού
• Ρύπανση αέρα, νερού και εδάφους
Αειφόρες τεχνολογικές λύσεις
Μεταξύ των στοιχείων που θα αποτελέσουν μέρος των αειφόρων τεχνολογικών λύσεων, προσαρμοσμένες στη μεγάλη ποικιλομορφία των συνθηκών των ελαιώνων της λεκάνης της Μεσογείου, περιλαμβάνονται:
ΕΔΑΦΟΚΑΛΥΨΗ ΜΕ ΑΥΤΟΦΥΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ Η΄ ΜΕ ΣΠΟΡΑ
Παρέχουν μια σειρά από συνεργιστικές δράσεις με άλλες υπηρεσίες του οικοσυστήματος, βελτιώνοντας τη διήθηση και τη διαθεσιμότητα του νερού και των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, βελτιώνοντας τη γονιμότητα και (μεταξύ άλλων) τον έμμεσο έλεγχο των φυτοπαθογόνων και επίσης αποτελούν τροφή για τα ζώα.
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ
Η ενσωμάτωση της κτηνοτροφίας παρέχει αποτελεσματικό έλεγχο των ανεπιθύμητων φυτών (ζιζανίων) με χαμηλό κίνδυνο διάβρωσης, επιτρέπει τη λίπανση χωρίς εξωτερικές εισροές και συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας καθώς και του τοπίου. Επιπλέον, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα οικονομικά εναλλακτική λύση για ελαιώνες που είναι μονοκαλλιέργεια.
ΚΛΑΔΕΜΑ ΤΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΛΑΔΕΜΑΤΟΣ
Ο θρυμματισμός και η ενσωμάτωση στο έδαφος των κλαδεμάτων της ελιάς προωθεί τη διατήρηση των θρεπτικών στοιχείων και παρέχει οικοτόπους για την εδαφική κοινότητα, με αποτέλεσμα την αύξηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, αυξάνει την οργανική ουσία του εδάφους και άλλους δείκτες γονιμότητας του εδάφους και συμβάλλει στη δέσμευση του άνθρακα στο έδαφος
ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Τα θετικά οφέλη της χρήσης οργανικής λίπανσης (χλωρή λίπανση, κοπριά και άλλα παραπροϊόντα των ελαιοτριβείων) αναγνωρίζονται ευρέως στη βελτίωση ορισμένων παραμέτρων του οικοσυστήματος, όπως η διατήρηση των θρεπτικών στοιχείων και η μείωση της απώλειας τους, η μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης, η προστασία της βιοποικιλότητας και το κλείσιμο του κύκλου των θρεπτικών στοιχείων.
ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΠΙΟΥ
Πρακτικές που στοχεύουν στην ανάκτηση των παραδοσιακών χαρακτηριστικών του τοπίου, όπως φυτοφράκτες, περιοχές ή λωρίδες με άγρια λουλούδια, που αυξάνουν τη φυσική αξία των ελαιώνων και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της διάβρωσης του εδάφους. Πολλά από αυτά τα μέτρα επιδοτούνται από την Κοινή ευρωπαϊκή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ, πυλώνας II).
ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Ο σχεδιασμός των συστημάτων ελλειμματικής άρδευσης είναι μια σταθερή στρατηγική που θα βοηθούσε στην εξοικονόμηση νερού σε περιοχές με υπεράρδευση. Επί του παρόντος, η άρδευση πολλών ελαιώνων γίνεται συνήθως χωρίς τη χρήση γεωπονικών γνώσεων, όσον αφορά τις ποσότητες και το χρόνο άρδευσης, ενώ πολλοί παραγωγοί χρησιμοποιούν περισσότερο νερό από ό, τι είναι πραγματικά απαραίτητο ή επιθυμητό. Το πρόγραμμα SUSTAINOLIVE θα προωθήσει την ορθολογική χρήση του νερού στην άρδευση των ελαιώνων.
ΕΤΑΙΡΟΙ
Η κοινοπραξία SUSTAINOLIVE αποτελείται από 22 φορείς από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Τυνησία και το Μαρόκο και περιλαμβάνει 8 πανεπιστήμια, 4 ερευνητικά κέντρα, 9 ενώσεις ελαιοκαλλιεργητών και μια εταιρεία για τη διάδοση και την προώθηση του έργου στον ελαιοκομικό τομέα. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ένας υψηλός βαθμός συμπληρωματικής πολλαπλής συμμετοχής και διεπιστημονικότητα με την συμμετοχή, μεταξύ άλλων, ελαιοκαλλιεργητών, γεωπόνων, οικολόγων, οικοφυσιολόγων, εντομολόγων, βοτανολόγων, μηχανικών, τοπογράφων, περιβαλλοντολόγων, βιοχημικών, κοινωνιολόγων και ιστορικών στην κοινοπραξία.
